| Bugarishte |
Во врска со прашането за етничката им припадност.
Од "Опширно житие на Константин-Кирил", прв датиран препис на Владислав Граматик од 1469 во неговиот Загребски зборник, вероватно пишувано кусо време по смрта на светецот, некои истражувачи предпоставуват дека од самиот св. Климент Охридски: Во Градот Солун живееше еден благороден и богат маж на име Лав, кой беше друнгар под власта на стратег. Той беше благоверен и праведен и чуваше сите божи распоредби, како некога Йов. Како живееше со сопругата си, му се родиа седем деца, од кой най-малиот, седмиот, беше Константин Филозоф, нашиот наставник и учител...
Од "Кусо житие на Константин-Кирил", найвероватно пишувано во XIII век во Бугария, найстариот полн препис е од 1439 во зборник од Молдова: Родната земя на тоа преподобен наш отец Кирил беше триславниот и велик град Солун, во кой се и роди. Бугарин по род, той се роди од благоверни и благочесни родители. Името на татко му беше Лав, а на майка му - Мария, богати и први во овой град, и благочесни, и имаа во душата си страв од Бога, се чуваа да не направат секое зло...
Од "Проложно житие на Константин-Кирил", напишано од бугарски или руски автори или пишувано во Бугария и потоа редактирано во Русия вероватно во XII век, найстар препис од XIV век: Во солунскиот град имаше еден благороден маж на име Лав, кой по чин беше стотник; од него се роди блажениот Кирил...
Од "Опширно житие на архиепископ Методие", напишано прво на глаголица, за едни истражувачи уште во Морава, а за други кусо време по смрта на светецот и не многу по исселуването на некои од учениците му во Бугария, вероватно пред кнезот Борис I да определи св. Климент Охридски за учител во Кутмичевица, найстариот препис е од XII-XIII векови: И од татко, и од майка овой потекнуваше не од прост, туку од многу добар и чесен род, познат пред се на Бог, а потоа и на царот и на целата солунска област, кое и личеше од надворешниот му вид. Затоа и првите луге, кои го сакаа уште од раните години, водеа со него добри разговори. Най-накрай царот, кога се известил за неговите искуства, му даде да управува словенското кнежество - како да предвидувал, би кажал яз, дека ке го тури за учител и прв архиепископ на словените, та да научи сите им традиции и со времето да ги посака...
Од "Проложно житие на Константин-Кирил и Методие", напишано уште во Морава или повероватно малку подоцна во Бугария, найстар препис од почетокот на XIV век: Овой прочее блажен и преподобен наш отец Методие, архиепископ на Горна Морава, е брат на преподобниот Кирил Филозоф, првиот учител на словенски книги, кой по род е солунянец...
Од "Проложно житие на Методие", познато само во руски преписи, али вероватно е пишувано од южнословенски и бугарски автор, се датира во XII-XIV векови, найстар препис од XIV век: Нашиот преподобен отец Методие беше от солунскиот град, по род од сановити и богати родители, татко Лав и майка Мария. Од младич збореше мудро, имаше силно тело. Затоа бе кажано на царот и овой го чуваше винаги кай себе си. Кога беше на 20 години, [царот] го стави за кнез на словените. И како живе таму 10 години научи словенскиот язик...
Од легендарното апокрифно "Слово од Константи Филозов како прокрсти бугарите", познато и како "Солунска легенда", пишувана во южнословенска среда, за повекето истражувачи во XII век, зачувани се три преписи во Македония, прво публикувано од Йордан Хаджиконстантинов - Джинот во белградскиот "Гласник" во 1856: Роден сум во Кападокия и се учив во Дамаск. И одеднаж, кога бех во црквата на големата Александриска патриаршия, чув упатен кон мене од олтарот глас, кой ми велеше "Кириле, Кириле, иди во опширната земя и мегю словенските народи, нарекувани бугари, пошто Господ те е определил да ги покрстиш и да им дадеш закон." [...] Бугарите ме сретнаа со голема радост и ме доведоа во градот Равен на реката Брегалница. Яс им создадох 32 букви. Яс ги учив малце, те сами многу постигнаа. Те кажа ми Господ, ке предадат на Бога православната вера и христиенството. |