| melpomena |
PCOS= Policystic ovary syndrom
Shto e PCOS?
Sindromot na policistichni jajnici (PCOS) e zbir na simptomi koi se karakteristichni za jajnicite (zgolemeni ili normalni) so brojni folikularni (vodeni) cisti, poremetuvanje na menstrualniot ciklus (prodolzheni ciklusi ili potpolno izostanuvanje na ciklusot), zajaknata vlaknetost, akni, poremetena tolerancija na glukoza, namalena otpornost na insulin (insulinska rezistencija).
Site ovie simptomi i nemora da bidat prisutni za da se vospostavi dijagnoza.
Shto e toa shto predizvikuva PCOS?
Problemot na policistichni jajnici ne e edinstvnen, shto znachi deka postojat povekje prichini koi mozhat da dovedat do policistichni jajnici. Vo poslednite godini e zabelezhana povrzanost na policistichnite jajnici so zgolemena vrednost na insulin (hiperinsulinemija) koja spored nekoi avtori pretstavuva centralno prichina za nastanuvanje i razvoj na PCOS.
Insulinot e hormon koj ja regulira vrednosta na glukozata vo krvta. Insulinskata rezistencija (otpornost na celnite tkiva na insulin) predizvikuva zgolemena koncentracija na glukoza vo krvta koja ja pottiknuva hipofizata za povtorno lachenje na horomonot. Taka se zatvora toj "magichen krug". Insulinskata rezistencija e i osnoven mehanizam za nastanuvanje na shekjerna bolest od tipot 2.
Zgolemenata vrednost na insulinot gi stimulira jajnicite da go proizveduvaat mashkiot hormon testosteron. Toj e zasluzhen za pojavata na akni, zgolemena vlaknetost i eventualno gubenje (retchenje) na kosata. Isto taka se javuva i pretpostavka za nastanuvanje na shekjerna bolest (tip 2) so site problemi koi taa gi nosi.
Koi testovi treba da se napravat koga se somnevame na PCOS?
Dijagnosticiranje i lechenje na sindromot se sproveduva vo sorabotka so endokrinolog (specijalisti za hormonalni poremetuvanja), ginekolog (specijalist za bolesti na zhenskite reproduktivni organi) i dermatolog ( specijalist za kozhni bolesti).
Obichno devojkata se javuva na ginekolog poradi poremetuvanje vo menstrualniot ciklus, ili pak kaj dermatolog zaradi akni. Posle osnovniot pregled, doktorot kje ja upati da go pregleda hormonalniot status (toa se pravi preku ispituvanje na krvta vo odredeni denovi od ciklusot) i na pregled kaj endokrinolog.
Kaj site pacienti potrebno e da se odredi vrednosta na polovite hormoni ili da se napravi taka narechen bazalen status. Se narekuva "bazalen" zoshto vremenski se pravi na pochetok na ciklusot (3-5 den) koga na nekoj nachin jajnicite seushte miruvaat (bazalna funkcija na jajnicite). Vo ova vreme se odreduvaat: Folikulostimulirachkiot hormon (FSH), Luteinizirachki hormon (LH), testosteron, prolaktin, androstendion, DHEAS, estradiol, TSH (hormonot shto ja stimulira shtitnata zhlezda eventualno ushte T3 i T4. Potoa potrebno e da se napravi test za oteretuvanje so glukoza (OGTT), vrednosta na insulinot pred i posle OGTT, isto taka vaginalen collor Doppler (pregled so ultrazvuchna sonda koja se vnesuva vo matkata vo prvata faza od ciklusot.
Posle site sobereni nalozi doktorot kje ja odredi terapijata. Hormonskite vrednosti pokazhuvaat znachajni razliki kaj bolnite so PCOS i nepravilni ciklusi. Po odnos na vrednosta na insulinot se razlikuvaat pacienti so normalna vrednost na insulin i pacienti so pokachen insulin.
Lechenje na PCOS
Lechenjeto e premnogu individualno i zavisi od vozrasta na pacientkata, poremetuvanjeto na ciklusot, vrednosta na insulin, zhelba za zabremenuvanje itn.
Ako e pacientkata so zgolemena telesna tezhina sekako deka e dobro da se oslobodi od vishokot na kilogrami zoshto mnogu simptomi znachitelno se popravuvaat posle reguliranje na telesnata tezhina.
Duri i kaj normalnata telesna tezhina dobro e da se smali vnesuvanjeto na jaglenohidrati i umereno da se vezhba. Sindromot na policistichni jajnici ne mozhe potpolno da se izlechi, tuku mozhe da se "drzhi pod kontrola".
Lechenjeto primarno zavisi od toa dali pacientkata saka da zabremeni ili ne. Vo sluchaj pacientkata da ne saka da zabremeni, no ima problem so zajakneta vlaknetost i akni uspeshna e teraijata so kontracepciski tableti koi sodrzhat antiandrogeni kako shto e na primer ciproteronacetat. So vrzuvanje za testosteronskiot receptor se sprechuva deluvanjeto na mashkite hormoni. Od druga strana site kontracepciski tableti go smaluvaat funkcioniranjeto na jajnicite inhibirajkji ja hipofizata pa i zaradi toa e dobro da se zemaat kaj policistichnite jajnici.Sekako deka treda da se vnimava i na kontraindikaciite kaj primenata na kontracepciski tableti. Terapijata treba da se primenuva barem 6 meseci za da se postignat vidni rezultati. Uspeshna e kaj umerena vlaknetost. Zajaknatata vlaknetost najchesto nemozhe da se reshi vo potpolnost pa za vreme na terapijata se sovetuva i kozmetichko otstranuvanje na vlaknata (depilacija, epilacija). Aknite mora da se lechat vo sorabotka so dermatolog.
Vo sluchaj pacientkata da saka da zabremeni, nema ovulacija ili ima retki ovulacii i prodolzheni ciklusi, potrebno e da se pottikne ovulacija.
Najdobrite rezultati se postignuvaat so klomifren citrat. Pod kontrola na ginekolog, so ultrazvuk se prati rastenjeto na folikulite i odreduva vremeto na ovulacija.
Dokolku e prisutna pokachena vrednost na insulinot i poremeena tolerancijata na glukoza, dobri rezultati se postignuvaat so primena na metfromin so dobro regulirana dieta i telo-vezhba. Lechenjeto so metformin treba da se vrshi pod nadzor na endokrinolog.
Hirushko lechenje
Drillingot e isto taka simptomatska no operativna metoda, so pomosh na koja se otvaraat sitnite folikuli na jajnicite i se smaluva t.e. prekinuva nivnata funkcija (nastanuvanje na mashki polovi hormoni). Za zhal delotvornosta e isto taka privremena
|