Историја на Македонската Православна Црква
Историја на Македонската Православна Црква
a-pin-dim Христијанството во Македонија, па и пошироко на Балканот, прв го проповеда и проширува Светиот апостол Павле при своите мисионерски патувања, за што сведочат и Делата Апостолски. На тие негови патувања го придружуваат и апостолите Лука, Тимотеј, Сила и Тихик кои и самите независно од Светиот апостол Павле работат на христијанизација на овие простори. Низ Македонија проповеда и Светиот апостол Андреј Првоповикан кој и го поставува Светиот апостол Урбан за прв епископ во Македонија. Светиот апостол Силуан бил првиот епископ во Солун, а Епафродит во Адрија или Адријакија (погранично место со Тракија). Што значи дека уште тогаш се поставени темели на организирана Црква. Би спомнале тука и дека апостолите Аристарх и Секунд биле Солунјани, Епафродит бил од Филипи, а Гај од Добер (Дервија) кој се лоцира накаде меѓу Струмица и Валандово. Во тоа време Македонија била под римска власт така што често ги менувала своите граници и својот етнички состав. Како резултат на христијанизацијата извршена во првите три века, веќе на почетокот на IV век Христијаните на просторот на Македонија имале организирана Црква со црковна ерархија, чии епископи понатаму редовно учествуваат на помесните и вселенските собори. Во V век на просторот низ цела територија на Македонија постојат повеќе митрополии и епископии, од кои попознати биле Солун, Скопје, Хераклеа, Баргала и Стоби. Во тој пероиод и низ цела територија на Македонија никнуваат многу ранохристијански базилики. За време на владеењето на царот Јустинијан I (527-565), кој потекнувал од с. Таврисион, близу до денешното Скопје, бил изграден нов град наречен Јустинијана Прима, во близината на родното место на царот. Скупскиот митрополит бил издигнат на ниво на автокефален Архиепископ. Кателијан бил првиот Архиепископ на Архиепископијата Јустинијана Прима. Имало и други архиепископи, како што се: Бененат, Павле, Јован I, Леон, и последниот - Јован IX, кој во 680-681 година учествувал на Трулскиот Собор во Цариград. Во VII век на територијата на Македонија е извршена словенска колонизација при што доаѓа до мешање на староседелците со Словените. Нивната христијанизација започнува во IX век, со делото и со животот на браќата Свети Методиј и Кирил, кои потекнувале од Солун. Тие ја составиле азбуката на словенскиот јазик и го превеле Светото Писмо и другите дела што биле потребни, за да можат црковните служби да се молитвословат на јазикот на кој зборувал народот. Нивното дело го продолжуваат Свети Климент и Свети Наум Охридски, Свети Константин Брегалнички и нивните ученици кон крајот на IX и почетокот на X век. Свети Климент го основал првиот Универзитет на Словените на овие простори, а Свети Наум го основал првиот словенски манастир на брегот на Охридското Езеро. Во втората половина на X век, во рамките на Самуиловата држава е организирана Охридската автокефална Архиепископија, во достоинство на патријаршија, а подоцна, по паѓањето на Самуиловото Царство, повторно е сведена на степен на архиепископија и како таква постои цели осум века, с#1104; до 1767 година кога е укината од страна на турскиот султан Мустафа III, а нејзините епархии се присоединети кон Цариградската патријаршија. Од овој момент па натаму, македонскиот народ прави постојани напори за нејзино обновување. Нејзините епархии смениле неколку јурисдикции од соседните православни цркви. Особено жестоки борби биле водени во втората половина на XIX и првата половина на XX век, но поволни услови за враќање на самостојноста се создаваат дури во текот на Втората светска војна (1941-45 г.). Пред самиот крај на војната, во 1944 г. во селото Врановци е создаден Иницијативен Одбор за организирање на Македонската Православна Црква. Во месец март 1945 година во Скопје е одржан првиот црковно-народен собор, на кој е донесена Резолуција за обновување на Охридската Архиепископија, како Македонска Православна Црква. Оваа одлука е доставена и до Архиерејскиот собор на СПЦ, бидејќи пред војната епархиите во делот на Вардарска Македонија беа во составот на Обединетата Православна Црква на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна - Српска Православна Црква. Архиерејскиот собор на СПЦ не ја прифаќа оваа одлука, заради што во своите понатамошни барања Иницијативниот одбор истапува со одредени редукции: наместо како автокефална, бара да биде признаена како самостојна црква. Но, повторно не наидува на одобрување. Во 1958 година во Охрид е одржан Вториот македонски црковно-народен собор, каде што е прифатен предлогот за обнова на Свети-Климентовата Охридска Архиепископија, олицетворена во самостојната Македонска Православна Црква, а за нејзин прв епископ е избран г. Доситеј. Архиерејскиот собор на СПЦ се согласи со одлуките на Македонскиот црковно-народен собор, во одлуката АС. бр. 47/1959 година и 6/1959 година зап. 57 од 17/4 јуни 1959 година. Одлуката за самостојност на МПЦ беше потврдена преку отслужувањето на заедничка архиерејска Литургија со српскиот патријарх Герман, на 19 јули 1959 година во црквата на Свети Мина во Скопје, и истовремено е извршена и хиротонија на преспанско-битолскиот владика Климент. Со тоа Светиот Архиерејски Синод на СПЦ #1117; дал самостојност на Македонската Православна Црква, со тоа што таа и понатаму останува во канонско единство со СПЦ преку нејзиниот Патријарх. По неколку дена во црквата на Свети Никола во Штип е хиротонисан за владика на Злетовско-струмичката епархија г. Наум. Конституиран е Синодот на МПЦ според Уставот на МПЦ, како и другите административни органи и тела во Архиепископијата и во епархиите. Во мај 1962 година во придружба од патријархот Герман, со неколку епископи на СПЦ, во посета на МПЦ дошол Патријархот Московски Алексиј, придружуван од митрополитот Никодим, епископот Пимен и повеќе високодостоинственици на Руската Православна црква. На празникот на Свети Кирил и Методиј во црквата "Света Богородица" Каменска во Охрид беше одржана и архиерејска литургија, на која што зеле учество патријархот Московски Алексиј, патријархот Српски герман и Архиепископот Охридски и Митрополит Македонски Доситеј. Ова било прво сосложување на поглаварот на МПЦ со поглавари на други афтокефални цркви. Во 1966 година односите со СПЦ повторно се влошуваат. По новонастанатите недоразбирања и судири, Светиот Синод на МПЦ на 17 јули 1967 година во Охрид го свикува Третиот црковно-народен собор, и на свечената седница во охридската црква Свети Климент Охридски ја прогласува Македонската Православна Црква за АВТОКЕФАЛНА. Чинот на прогласувањето на автокефалноста на Македонската Православна Црква е совршен на Светата Архиерејска Литургија, отслужена во црквата Свети Климент Охридски на 19 јули 1967 година, од страна на Светиот Архиерејски Синод на МПЦ. Точно 200 години по нејзиното укинувањето од страна на Турција. Диецезата на Македонската Православна Црква не се протега само на подрачјето на Македонската држава, туку и во црковните општини надвор од границите на Републиката. Според точката 17 од Образложението на Одлуката за автокефалност, Македонската Православна Црква како административен дел од едната, света, соборна и апостолска црква, ќе ги чува Светото Писмо, Светото предание, апостолските Правила и прописите на вселенските и помесните собори и ќе се раководи согласно со нив и со Уставот на Македонската Православна Црква. Молејќи се смирено за другите, Македонската Православна Црква секогаш ќе се потпира на молитвите, благословот и врз помошта на постарите свети сестрински и помесни православни цркви.
a-pin-dim CRKVA Gospodin Done Ilievski za premrezijata pri vozobnovuvaweto na Ohridskata arhiepiskopija (2) MAKEDONSKIOT NAROD IMA POLNO ISTORISKO PRAVO NA SVOJA AVTOKEFALNA CRKVA · Metodija Andonov - Chento na prviot Crkovno-naroden sobor istaknal: "Makedonskiot narod ima polno istorisko pravo da si ima svoja avtokefalnost i svoja Crkva". · Makedonskiot pravoslaven narod, preku svoite izbrani delegati od site duhovni okolii vo Makedonija, reshava da se vozobnovi Ohridskata arhiepiskopija kako Makedonska samostojna Crkva i da ne bide potchineta ni na koja druga pomesna nacionalna Pravoslavna Crkva - se veli vo Rezolucijata od 1945 godina. · Neophodno bilo dvajca poglavari na samostojni, avtokefalni crkvi (Ohridskiot arhiepiskop i Trnovskiot patrijarh) da go izdignat tretiot (srpskiot) na stepen na patrijarh i trojcata poglavari da go krunisaat Dushan za car. Na prviot Crkovno-naroden sobor, odrzan na 4 i 5 mart 1945 godina vo Skopje, vo imeto na drzavata delegatite gi pozdravil Metodija Andonov - Chento, pretsedatelot na prezidiumot na ASNOM, koj istaknal deka makedonskiot narod ima polno istorisko pravo da si ima svoja avtokefalnost i svoja Crkva, iznesuvajki ja istoriskata i kulturno-prosvetnata uloga na makedonskite prosvetiteli i uchiteli. Chento go podvlekol faktot deka makedonskiot narod denes e sloboden i kako takov sam moze da si gi razreshuva svoite problemi. Makedonskiot narod stradashe. So nego stradaa i ginea i sveshtenici. Vo borbite shto se vodea za sloboda na Makedonija vo prvite redovi se najduvaa i narodnite sveshtenici. Od imeto na Prezidiumot na ASNOM, pozdravuvajki go ovoj Sobor, Vi pozeluvam uspeh vo Vashata rabota - istaknal na krajot Metodija Andonov Chento, prviot chovek na Prviot makedonski parlament i negoviot izvrshno-politichki organ - Prezidiumot. REZOLUCIJATA OD PRVIOT SOBOR Na Soborot e donesena Rezolucija - veli gospodinot Done Ilievski - vo koja najvazni se delovite kade se istaknuva deka makedonskiot pravoslaven narod, preku svoite izbrani delegati od site duhovni okolii vo Makedonija, reshava da se vozobnovi Ohridskata arhiepiskopija kako Makedonska samostojna Crkva i da ne bide potchineta ni na koja druga pomesna nacionalna Pravoslavna Crkva; Reshava da ima svoj naroden episkopat i svoe narodno sveshtenstvo koe ke bide garancija deka nashiot narod ke si gi zachuva karakternite osobenosti i ke bide poblizok do svojata rodna crkva; Reshava na vozobnovenata Ohridska arhiepiskopija, prviot Makedonski episkop da nosi titula: "Arhiepiskop Ohridski", a nashata Pravoslavna crkva da se vika: "Sveti Klimentova Ohridska arhiepiskopija"; Prviot megu nashite episkopi sakame da bide na torzestven nachin vostolichen vo gr. Ohrid, na prestolot na Ohridskata arhiepiskopija; Koga ke se sozdade Jugoslovenskata pravoslavna crkva - Patrijarshija i nashata Makedonska pravoslavna Crkva ke vleze vo nejziniot sostav kako drugite pravoslavni crkvi vo Federativna Jugoslavija. Toa e Rezolucijata donesena na petti mart 1945 godina vo Skopje na prviot Crkovno-naroden sobor. Jas vo mojata kniga imam odredeni zabeleshki na taa Rezolucija i podocna se pokaza deka site tie zabeleshki se osnovani. No, mnogu brzo po ovoj Sobor doaga do nekoi nesoglasuvanja megu sveshtenstvoto, odnosno se vmeshuva srpskiot faktor, se vmeshuva Srpskata pravoslavna Crkva, se vmeshuva i politikata i se javuvaat nekoi kolebanja za toa shto se napravilo vo 1945 godina. "Makedonskiot narod ima istorisko pravo na svoja avtokefalna Crkva" - Metodija Andonov - Chento Vazno e da se spomne i toa - dodava g-n Ilievski - deka vo 1941 godina episkopite od Srpskata Crkva se povlecheni od Makedonija i tuka na nashata teritorija nemalo episkopi, osven na delot kade bile bugarskite okupatori, no so nivnoto zaminuvawe zaminale i nivnite sveshtenici. Toa znachi deka Makedonskata Crkva e obezglavena, taa e pravoslavna crkva, ama ne e episkopalna, nema episkopi. Bez episkopi taa ne mozela da ja vrshi funkcijata na vistinska pravoslavna crkva. Togash nekoi sveshtenici baraa da se ispravat "greshkite" napraveni na prviot Sobor, da ne se prekinuva vrskata so Srpskata Crkva. Baraa da se revidira Rezolucijata i da se otide na prifakanje na jurisdikcijata na Srpskata crkva vo Makedonija. Tie luge denes ne se zivi, no so tekot na vremeto go promenija takvoto svoe mislenje. Megutoa, vo toa vreme bile mnogu uporni vo nametnuvanjeto na taa svoja ideja za jurisdikcijata. Seto toa bilo pod vlijanie na Srpskata Crkva koja ne priznavala nikakva Crkva vo Makedonija, nikakvi Sobori i barala da se vratat srpskite vladici vo Makedonija, koi bile tuka pred Vojnata do 1941 godina. No, vo maj 1946 godina - dodava g-n Ilievski - se svikuva sveshteni~ko Sobranie na koe uchestvuvale samo sveshtenici od Makedonija. Na toa sveshtenichko Sobranie se postavuva prashanjeto za legalnosta, legitimnosta na Rezolucijata od prviot Crkovno-naroden sobor i se dal predlog za nova Rezolucija, koja e vo mnogushto razlichna od prvata Rezolucija. Na toa Sobranie vo imeto na drzavata e prisuten Epimenonda Pop Andonov, chlen na Vladata na Narodna Republika Makedonija. I toj na nekolku pati intervenira, bidejki naiduva na silen otpor od celoto sveshtenstvo, so iskluchok na nekolkute sveshtenici koi se zalagale Makedonskata Crkva da bide pod jurisdikcija na Srpskata Crkva. Toj naiduva na otpor kon namerata da se revidira Rezolucijata od prviot Sobor. Na ova Sobranie uchestvuvale 128 sveshtenici. Vo pozdravot, odnosno vo intervencijata Epimenonda Pop Andonov rekol: "Avtokefalnosta znachi odvoenost, prekinuvanje sekakva vrska so Srpskata Patrijarshija, zatvoranje vo krug - vo sama sebesi, shto znachi narushuvanje na bratstvoto i edinstvoto na jugoslovenskite narodi". Pri toa, zachuvuvanjeto na bratstvoto i edinstvoto go gledal preku sozdavanje na takva Crkva koja ke odi vo toj prilog. Spored Epimenonda Pop Andonov, toa mozelo da stane samo preku avtonomna Crkva. A avtonomna crkva znachi taa da bide vo ramkite na Srpskata Crkva, so nekoi avtonomni prava, no toa vo nikoj sluchaj ne znachi avtokefalnost. Toa se vnesuva vo Rezolucijata. Moram da istaknam deka vo prilog kon zachuvuvanje na Rezolucijata od 1945 godina se izjasnile mnogu sveshtenici megu koi i Nestor Popovski, Atanas Popovski, Ivan Gelev - Shako, prota Spiro Lichenovski, Metodi Gogov i drugi. Tie togash rekle da ostane Rezolucijata od 1945 godina, a koga ke se formira Jugoslovenska Patrijarshija vo nea ke vleze i Makedonskata Crkva. Jas ne znam shto mislele tie togash, no nemalo realni shansi da se sozdade takva federalna crkva, pred s# zatoa shto Srpskata Crkva nikojpat ne bi se otkazala od Svetosavstvoto. Toa bilo nekakva fikcija vo toa vreme. SPC RODENA OD OHRIDSKATA ARHIEPISKOPIJA Sakam da napomnam - veli g-n Ilievski - deka do 1219 godina Srpskata Crkva bila vo ramkite na Ohridskata arhiepiskopija. Toa e fakt kojshto moze da se najde i vo togashnite i vo segashnite istoriski knigi na Srpskata pravoslavna Crkva. Vo vremeto koga e formirana srpskata drzava na Stevan Nemanja, Rastko Nemanjik (Sveti Sava) baral Srpskata Crkva da se osamostoi, odnosno da se izdvoi od Ohridskata arhiepiskopija. No, togashniot Ohridski arhiepiskop ne se soglasuval so toa, ne dozvoluval i togash Rastko odi vo Nikeja i tamu dobiva patrijarshiski blagoslov, soglasnost i vo toa vreme se proglasuva Srpska Crkva. Toa se sluchilo vo 1219 godina. A deka Ohridskata arhiepiskopija bila avtokefalna, pokraj drugite dokumenti, zboruva i faktot shto vo 1346 godina, koga Dushan trebalo da se krunisa za car, bila neophodna Crkva so dostoinstvo na Patrijarshija. Koga se formirala, pak, Srpskata Crkva taa bila Pekska arhiepiskopija. A Ohridskata arhiepiskopija e edna od nekolkute najstari hristijanski crkvi. Togash za da se odrzi ceremonijata na krunisuvawe na Dushan, na liturgijata vo Skopje, pokraj arhiepiskopot pekski Janikije, uchestvuvaat i Ohridskiot arhiepiskop Nikola i Trnovskiot patrijarh. Znachi, pokraj srpskiot, uchestvuvaat i dvajca drugi poglavari na dve drugi samostojni crkvi i site tie zaedno na sluzba vo Skopje go izdigaat pekskiot arhiepiskop Janikije na stepen na patrijarh. Togash Srpskata Crkva stanuva Patrijarshija. I naredniot den trojcata poglavari na sluzba vo Skopje go krunisuvaat Dushan za car. Znachi, neophodno bilo dvajca poglavari na samostojni, avtokefalni crkvi da go izdignat tretiot na stepen na patrijarh i trojcata poglavari da go krunisaat Dushan za car. Rezolucijata od prviot Crkovno-naroden sobor vo 1945 godina Na Sobranieto vo 1946 godina - objasnuva g-n Ilievski - sveshtenstvoto zilavo se sprotivstavilo na toj predlog za avtonomija, no morale da prifatat neshto vo toj moment za da moze da se prodolzi so aktivnostite za obnovuvaweto na Ohridskata arhiepiskopija. Na Sobranieto se predlagaat dve rezolucii - edna za priznavawe na jurisdikcija od Srpskata Crkva i druga Rezolucija shto trebashe da ja podgotvi Komisijata shto beshe izbrana na toa Sobranie. Vo taa Komisija vlegle sveshtenikot Cvetko Krstevski od Prilep (toa e blazenoupokoeniot poglavar Angelarij), Slavcho Petrov, Gorgi Angelkovski, Metodi Gogov (segashniot poglavar, g.g. Mihail), Bogatin Atanasov, Ilija Todorovski i Boris Stankovski. Na krajot bila usvoena nova Rezolucija, no i taa otstapuva od Rezolucijata na prviot Crkovno-naroden sobor. De fakto i vo ovaa Rezolucija se odi na avtonomnost, a ne na aftokefalnost, so toa shto se bara da imame domorodni arhierei i makedonskiot literaturen jazik da bide jazik na crkovnata administracija. Vo Rezolucijata se veli: Barame da imame narodni arhierei, narodno sveshtenstvo i samoupravnost na site vnatreshni crkovno-narodni prashanja; Narodnite arhierei da bidat izbrani od narodot i sveshtenstvoto; Da se isprati apel do Sv. Sinod na SPC, do srpskoto pravoslavno sveshtenstvo i narodot, kako i do pravoslavnite sveshtenici i pravoslavnite vernici na dr.jugoslovenski narodi da ja potkrepat idejata i akcijata za poskoro organiziranje na Pravoslavna Crkva vo Jugoslavija vo koja da vlezat site Pravoslavni Crkvi vrz ramnopravni nachela; Pravoslavnite crkvi na narodnite republiki da imaat pravo na samoupravnost vo vnatreshnite crkovni prashanja, Crkvata da se rakovodi od svoi narodni arhierei koi ke bidat chlenovi na Arhierejskiot sobor na Pravoslavnata crkva vo Jugoslavija so ednakvi prava i zadolzenija pri reshavanje na prashanja od interes na zaednichkiot crkoven zivot; Sekoja Narodna Crkva, bez ogled na brojot na vernicite, da ima po eden svoj pretstavnik vo postojanoto Upravno telo, odnosno vo Sv. Sinod na Pravoslavnata Crkva vo Jugoslavija; Proekt Ustavot na Pravoslavnata Crkva vo Jugoslavija da bide izraboten od komisija sostavena od ednakov broj pretstavnici od site Pravoslavni Crkvi vo Jugoslavija, istiot da se razgleda i primi na eden zaednichki Crkovno-naroden sobor; Do organizirawe Jugoslovenska Pravoslavna Crkva i hirotonija na makedonski arhierei, crkovniot zivot vo Makedonija da se rakovodi od izbranoto od nas Crkovno-upravno telo; Stavawe vo dolznost na toa Crkovno-upravno telo da go stori potrebnoto ovaa Rezolucija da bide sprovedena na delo. Toa znachi deka otporot na sveshtenicite vrodil so takov plod shto se prifasha neshto shto im se nalozilo i shto otstapuva od Rezolucijata vo 1945 godina, no teznenieto odi na nacionalen beleg i formiranje zaednichka Crkva vo koja site ke bidat ednakvi. I pokraj site obidi na Epimenonda Pop Andonov, ne se prifaka Ustavot na SPC, ne se prifaka jurisdikcija od Srpskata Crkva, tuku se bara da se formira Jugoslovenska Crkva. Na ova Sobranie vo 1946 godina bil izbran i Inicijativen odbor za organiziranje na Makedonska Pravoslavna Crkva.
a-pin-dim Македонска Православна Црква Црквата е една. Господ не востанови многу цркви, туку една. А таа една Црква се поистоветува со единственото Тело на единиот Христос. Но, заради тоа што таа една Црква се остварува, се пројавува и иконично се изобразува во евхаристиската заедница, таа, според природата на нештата, се појавува како многу Цркви, зашто незамисливо е да постои една евхаристиска заедница за цел свет. Таму каде што верниците се собираат „на едно место“ околу својот Епископ за да го совршат евхаристиското собрание, таму се остварува и севкупното Тело Христово, односно таму се возглавува тајната на Божествениот домострој и во потполност се изобразува Царството Божјо. Затоа ние зборуваме за една Црква, којашто е составена од мноштво локални цркви. Исто така, заради тоа што секоја локална црква во којашто се совршува Светата евхаристија претставува потполно Тело Христово, секоја таква локална Црква е, треба да биде и може да се нарече севкупна, потполна Црква. Како што Светата евхаристија го остварува целиот Христос, а не само некој Негов дел така и секоја локална Црква претставува потполно Тело Христово, а не само некој Негов дел. Значи, според православната еклисиологија секоја локална епископска Црква претставува потполна, соборна Црква, исполнета со сите благодатни богочовечки дарови Божји потребни за спасение на луѓето, односно претставува цело Тело Христово, зашто поимот Црква се засновува на
n/a Izvor: <http://www.njegos.net/sr/vijesti/arhive/200106/tnnvijesti20010607-01i.html?=tnnvijesti20010607-01.html> --------------------- Postovani citaoci Virtual Macedonia foruma, Deo ovoga pisma (kojim je papski izaslanik pokusao da pridobije mitropolita crnogorskog za odvajanje od Srpske Pravoslavne Crkve) koji je relevantan za istoriju MPC je oznacen debelim slovima. Nalazi se pri dnu pisma. Iskreno, Vojin --------------------- Svjedoci smo da se identitet Crne Gore pokusava promijeniti iz temelja, te istorijski srpski nacionalni identitet pravoslavnih Crnogoraca zamijeniti nekakvom montenegrinsko-dukljanskom svijescu koja pociva na rimo-katolickom vjerskom identitetu srednjovjekovne Duklje. U tome danas prednjaci tzv. DANU ("Dukljanska akademija nauka i umjetnosti"), koja nastavlja ideju iznesenu u pismu koje je 28. decembra 1969. godine stiglo blazenopocivsem mitropolitu Crnogorsko-primorskom Danilu Dajkovicu. Dva dana ranije ovo pismo je kao preporuku pod brojem 22384 pisao u Metkovicu a uputio iz Sarajeva Francisko Palovineti koji se predstavio kao specijalni izaslanik pape. U pismu se navodi da "sadasnji narod" u Crnoj Gori (od komunista proglasena "crnogorska nacija") nema vise nista zajednicko sa "nekadasnjim narodom" u Crnoj Gori (istorijska srpska nacija Crne Gore). Pismo koje je pohranjeno u arhivu Mitropolije Crnogorsko-primorske navodimo u cjelini.://www.njegos.net/sr/vijesti/arhive/200106/tnnvijesti20010607-01i.html?=tnnvijesti20010607-01.html> Monsinjor Francisko Palovineti, koji se predstavio kao Papin specijalni izaslanik, uputio je 28. decembra 1969. godine pismo blazenopocivsem mitropolitu Crnogorsko-primorskom Danilu Dajkovicu i u pismu kaze: Vase Preosvestenstvo, molim da mi oprostite na greskama, ali trudicu se da ih bude sto manje, jer sam po prvi put u povjerljivoj misiji ovdje. Molim da razumijete moje napore koje cinim sam uz pripomoc veoma odanih i povjerljivih saucesnika, ali sve to da sto bolje i savjesnije, da najbolje namjere Svete Stolice izvrsim sto razboritije uz veliku obazrivost, nasto sam narocito upozoren. Nosim Vam specijalnu poruku Svetog Oca Pape i NJegovu poruku trebam licno da urucim pa sam rado prihvatio ovaj naporni put da se uz njegov blagoslov ovjekoveci trud i obezbijedi Vasa saglasnost i saucesce sto je izricita zelja Sv. Oca Pape pa sam posao na ovaj istorijski put koji treba da ovjekoveci Vas. No, evo u Sarajevu sam pozvan u Nadbiskupiju i zadrzan, hitno obavijesten sa napomenom da momentalno nije pogodan momenat - naime pala bi u oci moja prisutnost na Cetinju, pa bi mogle nastupiti nemile posljedice i mnoge neprijatnosti od nenamjernih zlih ljudi Vase sredine, sto bi omelo i mnogo naskodilo postignutim uspjesima u odvajanju Vase Svete crkve od naturene separatisticke jeresi. Mnogo se postiglo i Sv. Otac Papa je veoma zadovoljan i predlozio je da bi bilo najbolje da se skine ona mala kapela i smjesti u muzej ili NJeguse gdje bi odgovarao namjeni, gdje istorija toga vremena izumrlog starog naroda jos jedino ne moze da vidi. Svima je jasno da sadasnji narod nema vise nista zajednicko sa nekadasnjim narodom orijentisanim velikosrpskom ideologijom koja je zloupotrijebila ovaj narod, koji eto moze se reci potpuno izumire. Novi narod sa novim navikama i novim zivotom je narod buducnosti i novih pregnuca, pa je voljan Sv. Otac Papa da ovaj narod svesrdno pomogne i da ga povrati u pravu Hristovu vjeru zasto je voljan i da ulozi velika sredstva. Sv. Otac Papa je voljan da dade 500 miliona lira kao pomoc za izradu mauzoleja koji ti hrabri ljudi tako uporno traze i zele, pa ce i Papina pomoc mnogo doprinijeti, pa ce samo traziti da u mauzolej budu smjestene kosti Lucije - Crnogorke (Ozane Kotorske), koja je jos ranije presla u pravu Hristovu vjeru i do smrti bila izlozena svim proganjanjima, ali nikad nije htjela da tu vjeru osramoti i ostavi. Zato ce ona biti oglasena Sveticom i zelja bi bila da se njeni ostaci pohrane u mauzolej zasto ce biti izgradjen veliki i divan sarkofag koji ce krasiti unutrasnjost mauzoleja. Sv. Otac Papa cijenice veoma Vase napore i veliku dusevnu i prosvjetnu vrijednost, cijeneci Vasu odanost svetoj crkvi, a vjerujuci da ce u Vama naici na saradnika u borbi da se uspostavi u Crnoj Gori prava Hristova vjera i osamostali kao novorodjence Sv. Oca Pape, on je voljan da sve zrtve podnese i sva sredstva za to ulozi, pa jedva ceka da se osveti Divni Hram u Titogradu i uspostavi biblioteka, dovedu misionari i otpocne pomaganje tog dobrog naroda u prevodjenju pravoj Hristovoj vjeri. U tome Sv. Otac Papa racuna na Vasu saradnju i voljan je da Vam ponudi polozaj medju svojim najblizim saradnicima a da Vi rukovodite svim tim poslovima uz zagarantovanu diskreciju. To je bila moja misija i to bi bila poruka koju sam imao da urucim sa jos mnogim drugim, pa kako sam sprijecen i kako su sada zaostrene mnoge nesigurnosti od pakosti ljudi, to sam obavijesten da prilikom posjete Predsjednika od strane Pacinelija i dodira istog sa izvjesnim hrabrim ljudima Titograda, da se ovo sada izbjegne i zatrazi dodir ili sastanak u Zagrebu ili DJakovu, kako bi se izbjeglo da se predaju novcana sredstva i nagrade hrabrim ljudima na mjestima koja bi bila podloga neprijatnosti kako tih hrabrih ljudi tako i sveg dosadasnjeg uspjeha i rada. Iznoseci Vam ovo molim Vas da razumijete veliko interesovanje Sv. Oca Pape za Vasa velika djela i ljubav prema svojoj pastvi koja treba da se prevede pravoj Hristovoj vjeri za sto bi Vi bili najpogodnija licnost. Vjerujem da Vam je poznat udio Sv. Oca Pape kod odvajanja makedonske crkve, no iz specijalnih razloga u danasnjoj vjeri, sto je bilo uslovljeno od tih hrabrih ljudi u Skoplju, koji su voljni da se u dogledno vrijeme i taj narod prevede u pravu Hristovu vjeru. Iz zelje da se sve to najljepse sredi molim da donesete Vasu odluku gdje bi zeljeli da se licno sastanemo i primite sve sto Vam donosim a Vi mi dadete Vasu saglasnost ili mogucnost, dostavite Nadbiskupiji Zagreb. Metkovici S osobitim postovanjem, odani pokorni Vam Palovineti.
a-pin-dim vojinst vasata crkva ... mnogu za nasiot narod gruba kako moze da se vika na makedonskiot narod da se prekstat srbi za da im ovozmozite liturgija vo srpskite crkvi!