| Makedonskata ekonomija |
| DJ_SHEMA |
Za nekoj mozebi dosadna tema, no sepoak toa osnova na uspehot na edna drzava. Dosta interesen razgovor na forum.
Eve nekolku isechoci a za ponatamu kje vi ostavam samo da odite da go prochitate celoto intervju.
http://www.forum.com.mk/DesktopDefault.aspx?tabindex=0&tabid=157&ArticleID=592&Page=1
Kои се ориентирите и приоритетите на нашата држава во однос на економските движења и зошто не се создаде амбиент за утврдување на тие ориентири?
Миљовски: Самото тоа што ја организирате оваа дебата којашто ќе ја објавите во рубриката "Фабрика за идеи" е многу сериозно прашање. Но, дали некому во Македонија му се потребни идеи? Според она што се случува - никому. На разговори се повикуваат само истомисленици. Тоа е, пред с#233;, глупо. Ако јас викнам некој кој размислува на ист начин како и јас, тогаш зошто воопшто го викам? Сам ќе си пијам кафе и ќе знам што треба да се направи. Во Македонија со години, а можеби и со децении, не постои култура на комуницирање меѓу луѓето кои размислуваат на различен начин. Тоа е сериозна грешка на ова општество. Дури и во Парлементот, наместо да ги решаваат проблематичните прашања и да разговараат, тие прво ќе се скараат, а потоа излегуваат на улица. Наместо во Парламентот да се дискутира за крупните работи, за што ќе се добие поддршка од страна на на партиите, решенијата - ако воопшто се доаѓа до решенија - се бараат во некакви паралелни системи.
Шукарев: Еден наш човек од Австралија, инаку професор на Сингапурскиот универзитет, при една посета на нашата земја рече: "Вашите политичари имаат големи проблеми. Тие мора да фрлат во воздух десетина-дваесет топки со проблеми (кои наводно ќе ги решаваат), за да добијат на наредните избори. Во Австралија понекогаш е доволно да се истакне само еден проблем и да се добијат изборите". Тој навистина има право, бидејќи листајќи ги овие проблеми кои сакате таксативно да ги наброиме во рамките на денешната дебата, гледаме дека ги има толку многу што можеме да направиме еден телефонски именик. Еден огромен дел од тие проблеми се од ендогена природа, значи зависат еден од друг. Ако се осврнеме на констатицијата на колегата од пред десет години, ќе видиме дека и денес е сосема исто. И денес пред избори се исфрлаат дваесетина-триесет топки проблеми. Политичките партии личат една на друга, од едноставна причина што сите ги нотираат истите проблеми: невработеноста, нискиот бруто-општествен производ (БОП), недостигот од инвестиции, слабото штедење, неразвиените финасиски институции, неразвиениот банкарски систем... Едно те исто.
И сите велат: Потребни се реформи!
Оттаму се наметнува прашањето: дали некој во Макеоднија би бил против реформите? Критична маса на стручњаци за реформи имаме. Значи, не ни недостига знаење. Не ни недостига ниту јавна поддршка, којашто е мошне важна за реформите. Никој во Македонија - во тоа сум сосема убеден! - не би имал ништо против реформите. На пример, да го земеме судството. Сите би сакале да имаме поефикасно судство, решенијата да се донесуваат на побрз и на поефикасен начин, да имаме помалку корупција.... Или, на пример, да ја земеме корупцијата во јавната администрација. Кој има нешто против тоа да се елиминира корупцијата во јавната администрација? Кој е против измените во катастарот? Има ли некој кој не би сакал поефикасен катастар?
Одговорот е: има! Тоа се оние во власта, кои судството и досега го користеа како своја деташирана, продолжена рака. Доколку не можат политички, на државен или на административен начин, да решат некои валкани работи, оставаат тоа да го реши судството. Кој ќе се бори против корупцијата во јавната администрација? Тоа значи дека јавната администрација треба да се бори против самата себе. Значи, сите се свесни дека јавна поддршка има, дека има знаење, а од друга страна нема владина поддршка.
Мала надеж во сево ова влева последната турнеја на претставниците на власта во ММФ во Вашинготн. Мислам дека Владата конечно сфати дека самата таа е пречка во спроведувањето на реформите. Ако не се лажам и ако добро сум забележал, мислам дека Владата отиде во Вашингтон да бара и најверојатно ќе добие поддршка да ги започне реформите на своите структури. Да направам една споредба: кога еден алкохоличар ќе си признае пред самиот себеси дека е алкохоличар, тој има голема шанса да се излекува.
Господине Шукарев, вие сте експерт за финансиите и за банкарскиот систем. Како се одразија последиците од ова поле врз економијата на државата?
Шукарев: Банкарскиот систем во Македонија, според податоците од 2003 година, има гарантен капитал од 315 до 320 милиони евра. Значи, вкупниот гарантен капитал на сите банки во Македонија изнесува одвај 320 милиони евра. Во европски рамки тоа е џуџе. Не џуџе, туку џуџе на џуџето - ептем џуџе. Според базелските стандарди, при активностите на банките спрема еден кредитобарател треба да бидат лимитирани на максимум 25 отсто од гарантниот капитал. Кога сите банки во Македонија би се интегрирале во една банка, максималниот кредит за еден кредитобарател, по сите основи, не може да биде поголем од 50 милиони евра. Значи, ако некоја фирма треба да учествува на некој тендер и ако за тоа #237; треба банкарска гаранција од 250 милиони евра, како што беше случајот со Гранит во Украина, македонските банки можат да го направат тоа само ако четирикратно го зголемат својот гарантен капитал. Овој пример илустрира дека нашите банки не можат да следат едно претпријатие како што е Гранит. И, во такви околности, се наметнува прашањето што треба да прави Гранит или која било друга фирма? Треба полека големиот дел од својата странска активност или прилив да го чува во странство, во некоја странска банка. Ете, на тој начин, еден голем дел од парите на стопанските субјекти, па и на приватните фирми, лежат во странство. Тоа е, да речеме, добар потенцијал, но тој не би го решил проблемот на малиот банкарски систем. И кога би се довлекле тие пари во РМ, тие би влегле во каналите на банкарскиот систем и само би ја зголемиле активата и пасивата на банките, но не и гарантниот капитал. Тој би останал таков каков што е - мал. Значи, треба да дојдат некои други големи банки. А другите големи банки ќе дојдат само под услов ако дојдат големи системи, како индискиот инвеститор во Балкан Стил, или Рамстор... Тие не можат да работат со нашиот банкарски систем. Кога доаѓаат тука, тие со себе носат и една финансиска структура.
Ганчева: Јас сакам уште малку да се задржам на темата "мала земја". Кога се во прашање реформите, малата земја својата големина треба да ја сфаќа како предност. Во малите земји реформите се прават многу брзо и мошне брзо се гледаат нивните ефекти и однапред се знае дали тие ќе бидат успешни или неуспешни. Важно е само да се знае патеката по којашто ќе се оди. Треба да се има концепција и визија, а не стратегија на која толку многу се повикуваат овдешните политичари. Ако имате визија, постојат многу земји со кои Македонија може да се спореди, со оглед на тоа дека имаат слични проблеми или слично опкружување и амбиент. Откако сум во Македонија, јас постојано слушам едно исто: дека е тоа една посебна земја, дека проблемите се посебни и дека такви проблеми не се забележани никаде на светот.
Истите проблеми ги имаше и Бугарија: стеснување на пазарот, распад на Советскиот Сојуз, распаѓање на бившиот Источен блок, каде што одеше целото производство на Бугарија. Одеднаш сите претпријатија паднаа во колапс, затоа што произведуваа, а немаа каде да извезуваат. Но, во еден момент за нас беше најважно што на власт дојде една влада којашто имаше храброст и доблест да ги направи сите реформи и да биде свесна од опасности дека потоа веќе нема да дојде на власт. Тоа беше Владата на Иван Костов. Благодарение на таа нивна храброст, иако во Бугарија малкумина им го признаваат тоа, Бугарија во 2007 година ќе стане членка на ЕУ.
И на Македонија #237; треба влада којашто ќе има храброст за спроведување на реформите, политичка сила што ќе биде споена со храброста. На РМ #237; треба влада која ќе биде свесна за одговорноста и за ризикот дека потоа ќе биде далеку од власта. Барем за извесно време.Можеме ли да лоцираме таква политичка волја во актуелната или во потенцијалната власт, којашто лежи во сегашната опозиција?
Шукарев: Сите ние ги знаеме проблемите на малиот пазар, високите зависности од персоналните унии, испреплетеноста на олигархијата со политичките структури и пречките што се прават на патот на спроведувањето на реформите од тие позиции. Но, во еден момент мора да се каже стоп, доста е! 13 години се долг период, а ние во тие 13 години ги испробавме сите можни варијанти. Имавме власт на експертско ниво, експертска влада, па имамве влада не една партија со опозиција, па потоа имавме власт без опозиција, па опозицијата дојде на власт, па на власт беа сите партии и од опозицијата и од позицијата... пробавме с#233;, но за тие 13-14 години не видовме никави ефекти. Јас очекувам дека во овие години сепак дошло до отрезнување и кај политичкиот фактор. Во прилог на тоа ми говори и една многу значајна работа: Нема лидер на политичка партија кој има висок авторитет! А тоа е многу добар знак. Видовме до што доведе политиката која се базира на харизматични личности - и кај нас и во соседството. Сега треба да се демократизираат партиите и претпоставувам дека на тој начин работата ќе тргне на подобро - од аспект на државата, а не од аспект на партијата и на сопствениот џеб
Дали се согласувате со академиците во МАНУ, кои сметаат дека еден од излезите од кризата е девалвацијата на валутата?
Шукарев: Слушнавме, од Народна банка, дека девизните резерви се зголемени за 10 милиони, дека менувачкиот пазар бил за 177 милиони евра поголем од лани, дека банките ги зголемиле своите бруто-девизни резерви за не-знам-колку... И сега некој врз основа на тие податоци вели дека курсот е добар. Кој е тој некој, кој е тој авторитет што може да определи таква цена. Тоа е административен начин. Вака или онака, имаме работа со административен начин на размислување, а не со пазарен. Само девизниот пазар одредува дали курсот е добар или не. Јас го почитувам предлогот и она што е кажано на советувањето во МАНУ, затоа што ние не можеме да се натпреваруваме со продуктивноста на Европската унија, а сме се врзале со еврото. Тоа значи дека релативните цени ќе бидат фиксни, дека цените на домашниот пазар ќе кореспондираат со цените на ЕУ. Ве молам! Па, тоа е апсурд. Значи, ние самите мора да внесеме еден механизам, еден нормален коректив, кој како тренд ќе има нагорна линија, а државата нема да дозволи да има шокови.
Миљоски: Апсолутно се согласувам со ставот дека пазарот мора да го определи курсот, дека Владата нема што да одлучува. Курсот е однос меѓу понудата и побарувачката на девизи и на таа понуда и побарувачка може да се влијае, а државата има пари за да влијае.
Но, јас не можам да се согласам со тоа дека промената на курсот е решение за економските проблеми со кои се соочува РМ. Логиката на оние кои се залагаат за тоа е дека преку намалувањето на вредноста на денарот се поевтинува домашното производство и дека на тој начин тоа станува атрактивно за извоз. Тоа не е точно!
Никој не се зафатил со тоа да утврди дали проблемот на македонскиот извоз е цената. Се знае што извезува Македонија и се знае дека извезува поради ниската цена. Обидете се да најдете еден наш производ што се извезува заради квалитетот, заради постоењето марка или заради постоењето на освоен пазар. Тоа е битна разлика. Квалитетот е основна детерминанта на она што се бара. Како што расте стандардот на луѓето, така расте и побарувачката за одреден квалитет. Ако се вклопите во тој тренд, тогаш нема да ви биде нужно потребна цената како основен критериум за конкуренција. Така, повторно се враќаме на структурата. Што е тоа што го произведува Македонија, а што му е потребно некому надвор? Што е тоа што го трошите дома, а е произведено во Македонија? Леб, домати, кислеа вода и вино и ништо друго. Телевизорот ви е странски, мебелот ви е странски... Дури и месото е можеби увезено, бидејќи подобрите бифтеци сега почнаа да ги увезуваат од Аргентина. Произведуваме полупроизводи и суровини. Полупроизводите и суровините беа потребни во интегрираната југословенска економија, која беше заштитена и презаштитена. Па, дури и да ја намалите цената, вие нема трајно да освоите некој пазар. Никој не го менува снабдувачот само затоа тој месец суровините од Македонија биле поевтини. Играта со курсеви е игра којашто има сериозно влијание врз големите пазари. Таа работа носи или губи милијарди во ЕУ, во САД. Таа приказна не се применува во Македонија. Значи, крупниот македонски проблем не е во курсот, туку во пазарот и во производството.
Ганчева: Да, некој можеби ќе рече дека сево ова личи на еден маѓепсан круг. Мал пазар, на тој пазар не се произведува речиси ништо, нема каде да се извезува. Но, сето тоа не е нешто што е дадено од Бога и што не може да се промени. Според мене, она што треба да се направи се инвестициите на зелено, односно да дојде некој и да каже дека овде ќе направи фабрика за обувки, фабрика за што и да е
друго, со што ќе започне решавањето на уште еден крупен проблем - невработеноста. Но, никој не сака да инвестира - не само поради политичкиот ризик, туку и поради лошата бизнис-клима. Таа е нестабилна, судскиот систем практично не постои. А не постои држава во којашто може да функционира пазарното стопанство без судски систем, зашто така нема систем што ќе го гарантира спроведувањето на договорите. Според истражувањата на Светска банка, во Македонија - во просек - спроведувањето на некој договор преку судска процедура трае 509 дена. Според процедурите за започнување на бизнис, Македонија е меѓу Того, Буркина Фасо и Конго, држави во кои приходот по глава на жител е помал отколку во Македонија. А никој не сака да инвестира во средина во којашто не може да си ја заштити сопственоста, не може да ги спроведе договорите, во земја во која нема суд, ниту механизми за дејствување на пазарот.
Што би му советувале на премиерот?
Ганчева: Кога би можела да го советувам, од позиција на некој кој поминал една транзиција и анализирал низа други транзицици, би му сугерирала да се направат брзи и радикални институционални реформи и да се подобри бизнис опкружувањето. С#233; треба да почне оттаму. Тоа ќе го поттикне и решавањето на другите проблеми. Само така ќе дојдат странските инвеститори. Не ви треба стратегија во којашто пишува с#233; и сешто, туку ви треба визија и радикални реформи во институциите.
Миљовски: Јас не би го советувал ништо. Ако досега не почувствувал потреба за совет, значи дека совет навистина не му треба. А секој совет, независно од тоа од кого доаѓа, доколку не е потребен, ќе биде разговор на глуви. Власта треба да утврди дека #237; треба совет, дека #237; е потребна визија. Визиите ги креираат научниците, а политиката мора да разговара со луѓето кои создаваат визии. Мора да постои механизам преку кој ќе одбере визија. Но, ако тие не чувствуваат потреба од визија, ако не им било потребно да отворат дискусија за таа визија - тогаш - сосема сигурно - не им треба совет.
Шукарев: На премиерот би му препорачал да го преиспита чувството на самодоволност. Имав можност во Академијата да ја сушнам неговата изјава дека Македонија постигнала поголема и позадоволителна макроекономска стабилност дури и од некои земји кои се стари членки на ЕУ. Тоа, пред с#233;, не е точно, затоа што макроекономската стабилност подразбира задоволителна стапка на раст, прифатлива стапка на невработеност, ценовна и курсна стабилност, задоволително ниво на обем на размена со странство, стабилни курсни текови... Тоа значи макроекономска стабилност. Денес не е ни модерно да се зборува за макростабилност. Денес се зборува за динамичните модели на макроекономски дизајн. Се зборува за елиминирање на шоковите за динамика, за тоа во динамиката да се пронаоѓаат елементи кои би биле нови целни функции. Степенот на невработеност кај нас изнесува 39%. Можеби процентот не е точен, но таа бројка е официјална. Значи, ние немаме дури ни точна статистика. Водиме монетарна политика врз база на непознат обрт на парите, а не знаеме ни колкаво е количеството евра со кои располагаме и имаме огромен степен на евроизација... Тогаш, сосема логично, се наметнува прашањето за какво задоволство зборуваме!? Значи, премиерот треба да го преиспита самозадоволството од постигнатото и да го спушти на реално ниво.
|
| concrete |
Ovde izgleda si muabetime samo "kafanski" politicari i istoricari,frustrirani bugari i grci i po nekoj(a) otkacen(a) kako osvezuvanje, od vreme na vreme (ama ova Admin. epten brzo gi banniraat,rasipuvaci na zabava!!!!).
Cekam da zine nekoj po "ikonomijava" i "fabrikata za idei", ama nema, nekako slabo, neli vi se cini i na vas ???? |
| IvanC |
Vladimir Gligorov e ekstremno pameten coek. I cesen. Se sekavam koga objasnuvase porano deka ako se odi kako sto treba, za 60 do 70 godini odprilike ke bideme na nivoto na edna Slovenija deneska. edno za ekonomski napredok e dokazano deka e neophodno, najdobra rabota za biznisot ne e eftina rabotna sila, ili privatna sopstvenost tuku - red. Red ,red i samo red vo drzavata. Parata ne odi kade nema sigurnost i ne se zane ishodot. Sekoj saka da racuna za sigurni varijabili. A i redot vo drzavata ke dovede do toa da lugjeto stanat pokvalitetni i podobri strucnjaci. Ednostavno koga nema vrski i mita, mora rabota da ima. |
| concrete |
Nesto ne mi e jasno.
Extremnata (i sekoja druga) intelegencija e ubava rabota,retka Bozja darba e toa,no e mnogu licna,privatna rabota.
Koga ne e korisna za okolinata.
Kako okolina ja zemame Makedonija.
Mozebi i Alfa Kentaur e prekrasno sonce,ama mene ic ne mi vredi, mene me gree ova nasevo,nikakvo.
Nekoj da i kaze deka za 60-70 godini ke bide na ekonomskoto nivo na edna Slovenija sega , na Makedonija ama ic ne i vredi.
Toa e kako sega nekoj da mi kaze deka moite predci bile rudari od Slezija ili deka moite eventualni pra,pra,pra vnuci ke se preselat na Mars.
Makedonija sega ima 400.000 nevraboteni( so tendencija na porast), siromasni i so toa extremno lesni za manipuliranje gragjani.
Makedonija po niedna osnova ne moze da se nadeva na rizicen kapital od nadvor,nekakvo EU priblizuvanje (NATO???? he,he) ili nesto takvo.
Ovoj kapital koj sega sekojdnevno se zema so raznite aranzmani e samo pogolem teg na vratot.
Edinstvenoto nesto sto Makedonija seuste go ima od kapital se preostanatite pari po pernici ,sivata masa vo glavite na lugjeto i tehnologijata koja lezi rasfrlana naokolu brzo korodirajki.
Normalno i zemjodelieto koe dreme cekajki nekoj da go razbudi.
Potreben e realno extremno pameten "coek" koj od ovie nekolku supstanci ke napravi ovie 400.000 siromasni da napravat barem po 2 evra nova vrednost dnevno.
I onie drugite vo najgolema mera kobajagi vraboteni ( zakaceni na budzet -citaj krediti) da pocnat isto taka da rabotat nesto korisno.
Vo Makedonija ima cca 80.000 delovni entiteti, koi i sluzat na vladata, donesuvajki sekoi dve godini nekakov nov zakon za preregistracija da im drpne po edno 100 -200 EU i da zakrpi nekoja dupka.
Ako nekoj extremno pameten "coek" moze smisli nekakov inovativen " new deal" za da stanat navistina aktivni,so po 5-10 produktivno vraboteni, prvo ke treba da mu bacime raka posle ke treba da mislime od kade bi uvezuvale rabotna raka.
Teoreticari koi nikogas vo zivotot ne potpisale platen spisok za svoite vraboteni mozebi si se dobri "coeci" , ama tie pojma nemaat sto e surovata realnost. |
| DJ_SHEMA |
Concrete, mal del od tvoite raboti drzat voda.
Makedonija nema proizvotstvo za izvoz, a samiot vnatreshen pazar e premal da izdrzi celosna industrija. Shto znachi nie treba da se preorientirame kon nekolku nasoki vo industrijata shto treba da se usovrshat i so niv da izlezeme na evropskiot i svetskiot pazar. Imame eftina raka, a imame i sposobni mladi ludje. Ni treba tehnologija i mala praksa i moze da se postigne kvalitet.
No, ima nekolku raboti koi mora da se sredat vo Makedonija. Ni treba edna golema banka, neshot slichno kako Deutche Bank, Citibank koi kje pokazat deka ne e tolku strashno da se raboti vo Makeodnija. Potoa, samoto bankarsto vo Makedonija e haos. Toa treba da se sredi, tekovnite smetki da se osovrshat i da bidat slichni kako "Checking accounts" shto se po cel svet.
Potoa sudtstvoto. Toa treba da gi goni i za pronevera da pochne ostro da kaznuva. Od administracija, carinici, dzandari pa do ludje na pazar. Treba da se vrati chesnosta vo Makedonija.
Policijata vo Makedonija mora da vospostavi kontrola i strav vo Makedonija. Vo deneshno vreme ako napravish nekoj tezok kriminal mozesh lesno da izbegash preku granica vo Kosovo i ash, te snemalo. Istotaka mozesh da sedish i vo Zapadna makedonija ili pak duri i vo chair i nashive dzandari aber kje nemaat kaj si, niti pak kje mozat da te uapsat.
Ovie raboti moraat da se sredat pred da pochne da se sreduva ekonomijata vo Makedonija. |
| IvanC |
quote:
Originally posted by concrete
Nesto ne mi e jasno.
Extremnata (i sekoja druga) intelegencija e ubava rabota,retka Bozja darba e toa,no e mnogu licna,privatna rabota.
Koga ne e korisna za okolinata.
Kako okolina ja zemame Makedonija.
Mozebi i Alfa Kentaur e prekrasno sonce,ama mene ic ne mi vredi, mene me gree ova nasevo,nikakvo.
Nekoj da i kaze deka za 60-70 godini ke bide na ekonomskoto nivo na edna Slovenija sega , na Makedonija ama ic ne i vredi.
Ona sto Gligorov sakase da go kaze e realnata slika. Realnite ocekuvanja se preduslov za napredok. Toa go kaza uste pred skoro deset godini i objasni mosne ednostavno. Da se znae kolku sme nazad e nesto blagosloveno zatoa sto e toa prv cekor kon napredokot. Se dodeka si mislime deka sme tuka nekade samo nekoj raboti da se sredat nema da se raboti vo praviot pravec. Site treba da ja znaat vistinata i vistinata e nesto najdobro. Umesto zalazuvanje so najrazlicni raboti.
Ako Makedonija ima GDP od 2000 dollari po glava, a se razviva so 3% godisno ( A ne se razviva so 3% tuku pomalku od toa) ke i treba 25 godini da si go duplira realniot GDP na 4000 dollari. Uste 25 godini za da stigne na 8 000 dollari i uste 25 da stigne na 16 000 dollari i toa e blisku do ona sto Slovenija go ima deneska, i toa pod uslov Slovencite da ne naprednat voopsto.
Znaci, zaklucokot e ako Makedonija saka da bide nekade za 20 do 30 godini blisku do zapad, treba plan da se naprai kako v- slednite 20 30 godini da se ima rast od po 10 - 15 % konzistentno sekoja godina a ne samo sporadicno. Se doagja do zaklucok deka toa e mozno samo so izvoz (posto lokalniot pazar so mala kupovna mok nemoze da proizvede tolkava potreba na ekonomijata za da se ima sekoja godina 10 - 15 % a baska pazarot e ekstremno mal) i toa na skapi proizvodivo drzavi koj mozat da platat . Od toa pak proizleguva deka tie proizvodi treba da bidat ne od tipot na kineski izvoz tuku sto povisoka tehnologija, to est um. A tuka imame prednost no barem se znae vo koj pravec drzavata treba da odi da proizveduva lugje koj utre toa ke mozat da go napravat. Se razbira preduslov za se e red i pravna drzava. Bez toa nema nisto. A so strani ulaganja ke stigneme samo platite od 200 na 400 ili 500 dollari vo prosek da gi pokacime i toa e toa. Toa e maksimumot od EU sto ke go dobieme ako toa ni e celta vo EU da vlezeme . Znaci se doagja do zaklucok deka samo so sopstveni sili moze utre da go postigneme toa sto site go sakame, deka od drug ako cekame ili od vremeto samo da gi razresi rabotite nema poarno da bide. Ete, toa bese celta na V. Gligorov. |
| concrete |
Concrete, mal del od tvoite raboti drzat voda.
Vo pravo si , epten ne drzat , ama vo normalen svet.Prasaj gi amerikancite okolu tebe( ako ima nekoj od toa vreme) koi teorii tamu drzele pred izborot na Ruzvelt)
Makedonija nema proizvotstvo za izvoz, a samiot vnatreshen pazar e premal da izdrzi celosna industrija.
Nema sto tocna konstatacija, samo daj nekoja idea kako da go ima, vo celava ovaa segasna WTO situacija???? Shto znachi nie treba da se preorientirame kon nekolku nasoki vo industrijata shto treba da se usovrshat i so niv da izlezeme na evropskiot i svetskiot pazar.
Ako gi znaes koi se i kako da gi pokreneme ti si bre "coekot"Imame eftina raka,( ova ti e na pamet, jas gi znam egzaktnite brojki) a imame i sposobni mladi ludje .Tocno i tie se za sega najgolemiot kapital!!!!! Ama i toj rapidno se gubi
Ni treba tehnologija i mala praksa i moze da se postigne kvalitet.
Trebaat samo kupuvaci koi ne te tretiraat kako stoka fatena vo tesno, se drugoto ke se sredi za 15 minuti!!!!Kako koga vo jadna Portugalija bapnaa nekolku kapaciteti, koi nie spored brojot na populacija veke i gi imame i hardverski i softverski,a cenata e sekogas dogovorliva.
No, ima nekolku raboti koi mora da se sredat vo Makedonija. Ni treba edna golema banka, neshot slichno kako Deutche Bank, Citibank koi kje pokazat deka ne e tolku strashno da se raboti vo Makeodnija.
Najdi ja , i pod koi uslovi ke raboti so narod na prosjacki stap????Potoa, samoto bankarsto vo Makedonija e haos.
Da znaes i ne e, ako se zeme vo kakvi uslovi raboti. Bilo koja od pogore naredenite banki bi riknala za eden den ako ja stavat vo toa mengeme. Toa treba da se sredi, tekovnite smetki da se osovrshat i da bidat slichni kako "Checking accounts" shto se po cel svet.
Eh, decko moj , ama Makedonija e vo karantin, lugeto vo zatvor t.e.rezervat. samo da imaat proodnost kako Hrvatite , veke ke prknat so sezonskata rabota po bogata Evropa.
Potoa sudtstvoto. Toa treba da gi goni i za pronevera da pochne ostro da kaznuva. Teoriii, kazi nekoja realna nasoka za operacionalizacija.
Od administracija, carinici, dzandari pa do ludje na pazar. Kako???
Treba da se vrati chesnosta vo Makedonija.A zar nekade na drugo mesto ja ima????
Policijata vo Makedonija mora da vospostavi kontrola i strav vo Makedonija.Ajde de neli begame od Stalinizam???
Vo deneshno vreme ako napravish nekoj tezok kriminal mozesh lesno da izbegash preku granica vo Kosovo i ash, te snemalo. Istotaka mozesh da sedish i vo Zapadna makedonija ili pak duri i vo chair i nashive dzandari aber kje nemaat kaj si, niti pak kje mozat da te uapsat.
Tocno ama prasaj gi amerive i EU zosto e toa taka!!!!
Ovie raboti moraat da se sredat pred da pochne da se sreduva ekonomijata vo Makedonija.Pa da ti kazam togas i mojata pokojna baba da bese ziva ke bese odlicen premier!!!
Sega ozbilno.
Jasno e seto toa sto go zabelezuvas.No sostojbata ne trpi.Ako ne se najde nekonvencionalno dobronamerno resenie nema da ima makedonci kako supstanca. Osven ako toa ne e i celta na celata papazjanija.
Fakt e deka pred 15 godini performansite na nedna od najbednite republiki vo Jugoslavija t.e. Makedonija bea nekolku pati podobri od sega , da ne recam 20.
Denes Telekomot ni go upravuvaat paceri (od mnogu "naprednata" Ungarija)koi seuste ne znaat sto e toa profit i od eden sistem na svetsko nivo poleka so cedenje pravat krpa.
Resenieto treba da se bara vo segasnive nikakvi uslovi, ako voopsto go ima,inaku ne bi se baral extremno umen "coek"
Ova nabrzina, moram da odam,pa moze imam i nekoja glupost tropnato. |
| concrete |
IvanC, ke mi se nalutat domasnive ,treba da trgnam,nema veza.
Gligorov e super,kako i konstatacijata deka samo so sopstveni sili treba da izlezeme od ova. Ne sum jas zagovornik na kineskite metodi na Mao za celicani vo sekoe selo, ama morame da iznajdeme nesto sto ne e klasika. So klasikata ke bideme kako vo onaa basnata za zajakot i zelkata.Morame nie da smislime resenie, nema da ni go dadat na tacna od nikade i nikogas.
Se plasam samo deka celiov ovoj politicki pritisok e so cel da ne drzi daleku od takvo nesto, zamajani vo drugo ne ja gledame vistinskata rabota , ekonomskiot razvoj.
Mislam deka seuste imame prosecno obrazovanie na populacijata daleku pogolemo od mnogu drugi.Nekoi drugi prednosti isto Bog ni gi dal,a se mi se cini deka odejki po teoriite na MMF i SB odime se podolu i podolu. Samo da go udvoime segasniot GDP koj e nikakov za 3-5 godini toa e porast neviden. Za ova sto sega go imame, nekoj slovenec rece deka ni vlada ne ni treba, sam od sebe bi trebal da bide barem procent pogolem.
Prijatno do sledniot pat. |
| DJ_SHEMA |
Eve i deneshen vest zboruva okolu ovaa tema:
ИНТЕРВЈУ: ВЛАДИМИР ГЛИГОРОВ, ПРОФЕСОР НА ВИЕНСКИОТ ИНСТИТУТ ЗА МЕЃУНАРОДНИ ЕКОНОМСКИ СТУДИИ
Македонија е најпесимистичката земја во регионот
Секогаш е подобро да немате договор со ММФ. Но тука има еден битен момент. ММФ и Светска банка воспоставуваат односи со земји во предкризна или кризна состојба. Тие и постојат за да им помогнат на земјите кои имаат пр
ВЕСТ: Оваа година ни се случија предвремени претседателски избори, референдум, сега чекаме нова влада. Очигледно на Македонија и се случи уште една лоша економска година. Какви се Вашите проценки?
Глигоров: Иако има некои оспорувања околу статистиката, оваа година јасно е дека не е успешна економска година. Ако заврши со некој минимален раст би било добро, но има голема веројатност стапката на раст на бруто- домашниот производ да биде негативна. Тоа ќе значи дека Македонија ќе биде единствена во регионот, па и пошироко со негативна стапка на економски раст. Не знам колку може да се каже дека политичката динамика влијаеше на сето тоа. Мислам дека повеќе стануваше збор за несинхронизирана макроекономска политика која се водеше на крајот на минатата и во голем дел од оваа година. Тоа е главната причина што Македонија се наоѓа таму каде што се наоѓа и мислам дека ситуацијата е обратна, односно дека лошо водената економска политика сега има политички консеквенции и генерира политичка нестабилност. Проблемите не се мали и тешки се, и во јавноста има очекувања тие да се решаваат.
ВЕСТ: Трговскиот дефицит ќе надмине една милијарда долари. Прагот на подносливост на кусокот во размената е одамна поминат, но наместо јазот да се намалува тој уште повеќе се продлабочува.
Глигоров: Трговскиот дефицит е голем, но тој не е од вчера и зборува за неконкуретност на македонската економија. Вакво ниво на дефицит не може да се одржи на подолг рок и во таа област мора нешто итно да се направи. Мислам дека неговото решавање е клучно прашање за целата макроекономска конструкција во Македонија. Треба да се седне и да се види што е најдобро да се направи.
ВЕСТ: Дали дел од стратегијата треба да биде и менување на курсот во односите со ММФ и Светска банка? Вие имате интересна теза дека сегашната стратегија на македонската Влада во преговорите ја става Македонија во лудачка кошула, зашто рацете и се врзани и таа никако не може да продуцира раст.
Глигоров: Тоа е да кажеме една двонасочна улица. Обично ваквите финансиски институции кога имаат впечаток дека институциите што ја водат економската политика во земјата не се доволно силни, тогаш тие сугерираат рестриктивна економска политика, бидејќи им е битно да го урамнотежат курсот на домашната валута и во стабилизиран монетарен амбиент да инсистираат на структурни промени, кои всушност се институционални промени. Проблемот настанува кога ваквата рестриктивна политика трае долго и кога почнува да предизвикува други нерамнотежи како, на пример, на екстерната страна што е случај со Македонија. Ако имате голем дефицит на увозот, причината ја барате во зголемената внатрешна потрошувачка и тука правите рестрикции, па диктирате порестриктивна јавна и приватна потрошувачка. Тоа диктира пониска стапка на растот, а во услови кога земјата има стапка на невработеност од 37 отсто тоа очигледно не е решение. Нема сомневање дека во Македонија институционалните и структурните реформи се апсолутно неопходни, и кога станува збор за пазарот на трудот и кога станува збор за целокупната јавна сфера, за политиката на конкурентност. Но сите тие реформи тешко ќе одат ако нема раст. Мора да се создаде амбиент за одржлив раст барем во наредните 4-5 години, зашто само така овие работи полесно ќе се спроведуваат. Не мислам дека тоа не може да се договори со Меѓународниот монетарен фонд, зашто и на ММФ и на Светска банка им е во интерес економијата во Македонија да успее, а не да не успее. Јас сум убеден дека и тие кога гледаат дека нивната рецептура десет години не дава резултати, расположени се да видат што тука не функционира и мислам дека тоа е клучната тема што треба да се отвори во односите меѓу ММФ и Македонија.
ВЕСТ: Постои голема дебата во македонската јавност дали да се промени девизниот режим, дали треба малку да се олабави монетарната политика. Министерот за финансии Никола Поповски и гувернерот Гошев пред некој ден повторија дека Владата и Народна банка немаат намера и догодина ништо да менуваат и дека остануваат на политиката на стабилен курс на денарот и цврста монетарна дисциплина.
Глигоров: Во ваква ситуација преземањето само на една изолирана мерка не би било добро. Ако се направи само корекција на курсот на денарот тоа не може само по себе да даде резултати. Потребна е една комбинирана конструкција на монетарната и фискалната политика. Мислам дека треба да се седне и да се разгледаат сите елементи на таа неопходна нова комбинација. Тука е и елементот на либерализација на финансиските текови кон светот. Значи, има многу барања што треба да се земат во обsир, а не само просто да се попуштат стегите. Едноставно кажано, во земјата треба да имплементира едно поинакво сфаќање на макроекономската стабилност, како таа треба да се одржува и која функција треба да ја има монетарната и фискалната политика. Владата во таа насока треба да ја бара најдобрата комбинација за Македонија. Тоа би бил пакет на мерки. Инаку, само гола девалвација јасно е дека би имало негативен ефект и би донело до дестабилизација на вкупната економија.
ВЕСТ: Има и заговарачи за целосно прекинување на односите со ММФ и Светска банка. Можно ли е тоа?
Глигоров: Секогаш е подобро да немате договор со ММФ. Но тука има еден битен момент. ММФ и Светска банка воспоставуваат односи со земји во предкризна или кризна состојба. Тие и постојат за да им помогнат на земјите кои имаат проблеми, посебно во екстерниот дел на економијата. Значи, прашањето е дали Македонија може самостојно да си ги реализира економските планови. Мислам дека во моментов за Македонија не е решение да се прекинат односите со овие меѓународни финансиски институции, туку да се бара коригирана политика која би помогнала за решавање на клучните проблеми, а тоа е невработеноста и отсуството на економски раст. Јас не гледам причина зошто тоа не би можело да се договори.
ВЕСТ: Од неодамна Вие сте советник на претседателот Бранко Црвенковски за економска политика. По Уставот Претседателот нема ингеренции во економската политика. Зошто советник во претседателскиот кабинет? Немаше ли повеќе да ни бидете од корист во оперативниот дел, во Владата?
Глигоров: Па не мислам така. Во она што сакам да го правам за Македонија имам намера да го ангажирам и Виенскиот институт каде работам. Во тој контекст се надевам дека и австриската влада ќе даде некаква помош. Мислам дека е поважно тоа што идеите ќе доаѓаат од човек што не носи никаква одговорност за водењето на политиката. Моја цел е да придонесам со студии и идеи, без претензии дека тоа ќе бидат најпаметните решенија што компетентите во државата мора да ги прифатат. Позитивниот ефект ќе биде ако се отвори една дебата во земјата, да се чујат повеќе алтернативни мислења, да зајакне политичката и економската јавност и да го сврти вниманието кон економската иднина на Македонија. Зашто, ова не се работи кои може да се решат за еден ден. Не треба да се има илузии дека некој има волшебно стапче в раце. Излегувањето од кризата бара подолгорочен вкупен ангажман. Со договорот со Претседателот договоривме изработка на три проекти: подготовка на развојна стратегија, студија за конкурентноста на македонската економија и студија за алтернативна макроекономска политика на земјата. Намерата ми е преку спогодба со другите земји во транзиција да се извлече најдобриот модел за земјата.
ВЕСТ: Впечаток на јавноста во Македонија е дека сите влади во овие 14 години на транзиција немаа капацитет да ги решаваат економските проблеми и дека беа премногу оптоварени со политика. Дали политичките превирања и регионалната нестабилност се оправдување Македонија економски да остане речиси на дното и по 14 години транзиција?
Глигоров: Прво не мислам дека Македонија е на дното по реформите. Јас разбирам дека луѓето треба да бидат критични спрема власта, тоа е нормално во една демократска земја. Јас сепак мислам дека нестабилноста во регионот и во земјата беше клучен проблем на Македонија од деведесеттите години наваму. Логично беше главната цел на властите што сиве овие години се менуваа да биде одржување на стабилноста во земјата. Нестабилноста секогаш подразбира зголемена потрошувачка, што потоа се одразува и на зголемувањето на увозот, што предизвикува негативни економски последици. Мислам дека по референдумот доаѓа конечно период на политичка стабилизација. Во догледно време убеден сум дека ќе пристигне и позитивен одговор од ЕУ, па сега е моментот вниманието да се концентрира на економскиот развој и на подобрување на животот на луѓето. Многу е битно во земјата да се одржува потребното ниво на оптимизам, кој апсолутно е неопходен за да се успее. Во моментов Македонија е најпесимистичка земја во Југоисточна Европа. До скоро тоа беше Бугарија. Ама ете таму се променија работите на добро и очекувам тоа да се случи и во Македонија.
Снежана М. Ванкова
Фото: Ѓ. Личоски
|
| IvanC |
quote:
Originally posted by concrete
IvanC, ke mi se nalutat domasnive ,treba da trgnam,nema veza.
Gligorov e super,kako i konstatacijata deka samo so sopstveni sili treba da izlezeme od ova. Ne sum jas zagovornik na kineskite metodi na Mao za celicani vo sekoe selo, ama morame da iznajdeme nesto sto ne e klasika. So klasikata ke bideme kako vo onaa basnata za zajakot i zelkata.Morame nie da smislime resenie, nema da ni go dadat na tacna od nikade i nikogas.
Se plasam samo deka celiov ovoj politicki pritisok e so cel da ne drzi daleku od takvo nesto, zamajani vo drugo ne ja gledame vistinskata rabota , ekonomskiot razvoj.
Mislam deka seuste imame prosecno obrazovanie na populacijata daleku pogolemo od mnogu drugi.Nekoi drugi prednosti isto Bog ni gi dal,a se mi se cini deka odejki po teoriite na MMF i SB odime se podolu i podolu. Samo da go udvoime segasniot GDP koj e nikakov za 3-5 godini toa e porast neviden. Za ova sto sega go imame, nekoj slovenec rece deka ni vlada ne ni treba, sam od sebe bi trebal da bide barem procent pogolem.
Prijatno do sledniot pat.
Zelbite se edno realnosta druga. Od Ekonomijata zavisi i idninata na edna drzava. Za da GDP se duplira za 3 godini treba godisen rast od 24%, za da se duplira za 5 godini, potreben e godisen rast od 14%. Niedna vlada do sega nemoze i nema da moze (pod uslov da doagjaat stalno lugje koj dosega bile na vlast) ova da go obezbedi. Prema toa dobro e narodot da znae na sto e za da znae sto saka od sebe si vo idnina i na sto da se nadeva. |
| concrete |
Izgleda ne se razbirame, koj rece so ovie koi samo se menuvaat na vlast.
Pa so niv uste malku i Makedonija koreni ke jade.Sreka sto e tamu kade e geografski , kolku sto znam od glad na ovie nasi prostori nikoj nikogas ne umrel( kako vo Evropa na primer), ama so ovie susumigi koi samo se vrtat na karuselot nisto ne se znae. |
| concrete |
Izgleda ne se razbirame, koj rece so ovie koi samo se menuvaat na vlast.
Pa so niv uste malku i Makedonija koreni ke jade.Sreka sto e tamu kade e geografski , kolku sto znam od glad na ovie nasi prostori nikoj nikogas ne umrel( kako vo Evropa na primer), ama so ovie susumigi koi samo se vrtat na karuselot nisto ne se znae. |
| IvanC |
quote:
Originally posted by concrete
Izgleda ne se razbirame, koj rece so ovie koi samo se menuvaat na vlast.
Pa so niv uste malku i Makedonija koreni ke jade.Sreka sto e tamu kade e geografski , kolku sto znam od glad na ovie nasi prostori nikoj nikogas ne umrel( kako vo Evropa na primer), ama so ovie susumigi koi samo se vrtat na karuselot nisto ne se znae.
Mojot post ne bese nasocen kon tebe , znaci ne e da li se razbirame ili ne. Poveke e konstatacija |
| protivpropaganda |
quote:
Originally posted by concrete
Ovde izgleda si muabetime samo "kafanski" politicari i istoricari,frustrirani bugari i grci i po nekoj(a) otkacen(a) kako osvezuvanje, od vreme na vreme (ama ova Admin. epten brzo gi banniraat,rasipuvaci na zabava!!!!).
Cekam da zine nekoj po "ikonomijava" i "fabrikata za idei", ama nema, nekako slabo, neli vi se cini i na vas ????
concrete,
Муабетење во полето на економијата е пред се` специфична аргументирана дискусија која побарува одредени предзнаења, за разлика од другите теми каде што секој еден смета дека има право нешто да каже без поседување на предзнаењата потребни за таквите дискусии. Не треба да го спомнам и тоа што другите теми се емотивно позадоволителни, во стилот АМА МУ КАЖАВ.
Во посочените текстови само на едно место забележав зошто нема инвестиции кај нас. Добро елаборирано и релативно вистинит одговор се даде. Тој одговор е лошата бизнис клима која беше посочена како последица од лошо судство и др.
Никаде не беше спомнат индивидуланиот пристап кон сета наша мака. Доколку се сеќаваш порано велеа дека нашите големи индустриски капацитети требаше да ги ликвидираме за да направиме пат за малото и средно претпријатие кое ќе ни носи големи економски победи и напредок. Тогаш никој не ја оспоруваше идеата да се уништат големите капацитети, а сега никој не ја спомнува алтернативата. Кога лажеа, односно глумеа, дека навистина знаат што треба за нашата економија. Не е доволно да се дебатира од толку високо интелектуално ниво за подобрување на состојбите иако скоро се` што беше дискутирано има влијание на оваквата негативна економска состојба. Во економијата, онаа директната, вистинската, нема многу интелектуалност и теоретизирање. Таму има работа и идеи за работа за стекнување на профит, не теоретизирање од високо како да се контролираат тековите на економијата.
Постојано слушаме дека ни требаат странски инвестиции и што тоа треба да направиме за да приволиме некој да дојде тука и со памук да ни ја пие крвта. За домашните инвестиции, односно инвестиции од нашинци тука не станува збор, з`ш? Многу пари, ај да речеме доволно пари има во оптек во нашето општество, кај нашите поединци, да се направи видлив напредок во економијата ама сега за сега, тие пари се користат за прикажување на декадентно однесување бидејки многу побезбедно и гратифицирано е да се трошат тие пари на чалами отколку да се инвестираат во некаков бизнис и да се ризикува да се изгубат поради ненаплатени сметки, односно невозможноста да се наплатат.
Прашај секој еден приватен стопанственик кој проблем му е најголем во неговото работење и тој ќе ти каже НАПЛАТАТА. Нема да ти каже дека курсот на денарот, или незнам какви се` не стратегии и визии му се проблем. Тој едноставно и директно ќе ти каже НАПЛАТА брат и ништо повеќе.
Никој ова не го спомна директно од тие големи економски умови, иако индиректно е посочено на мал дел од проблемот преку спомнувањето на неефикасното судство.
Доколку се донесе начин на безбедна наплата на долговите самиот ќе увидиш разлика во економските состојби кај нас. За ова е потребно широка и многубројна критична маса за да ја го посакува регулираниот начин на наплата наместо досегашниов бидејки нашата интелектуална и политичка свита е многу статична. Без добра причина (реално народно незадоволство или пак реална народна желба) не мрднува со прст, особено ако нешто не и` оди во прилог.
Спомнатово веќе почнав да го елаборирам и со тек на време ќе започнам активност за здобивање на таа критична маса. Наскоро и тука ќе излезам со подетално образложување.
Поздрав |
| concrete |
Drago mi e, kolku sto moze, mojata malenkost ke ti pomogne.
Mojata osnovna premisa e : uzdaj se u se i u svoje kljuse!!!( navistina neznam nekoja taka socna na makedonski) Nikoj od nikade nema da ni pomogne , ako ne si pomogneme prvo sami. Neznam koj e toj mutav, pa neka e DrMr neznam kakov, koj veruva deka nekoj od strana ke investira koga nie samite ne investirame. A zasto ne investirame i vrapcite znaat.
Koj saka sto saka neka kaze sistemot e unistuvacki postaven kon sekoj biznis posebno maliot i sredniot koi ni se edinstveniot spas sega.
Sto procenti od nisto se nisto, 5% od nesto golemo se golemi 5%, ama odi kazi im na drcnive za lesni pari od polumrtviot biznis.
Go cekame tvoeto podetalno obrazlozenie.
Pozdrav |
| IvanC |
Uste edna analiza od Gligorov:
http://www.becei.org/EF_nov2004/Gligorov_balkan_eu_novembar.htm |
| concrete |
Any suggestion????
Ili samo ke molcime ili ke pastirame tugi tekstovi!!!!Temata e od Bog dadena i za najstrucni i za najnaivni predlozi. Nikogas ne se znae vo koja grmuska e zajakot!!!! |